چاه ارت میله ای یکی از انواع چاههای ارت است که برای تامین ایمنی در تاسیسات الکتریکی و حفاظت از جان و تجهیزات در برابر خطرات ناشی از برقگرفتگی و اضافهولتاژ مورد استفاده قرار میگیرد. ارت به معنای زمین است و چاه ارت میلهای به عنوان مسیری برای هدایت الکتریسیته به زمین شناخته میشود. هدف اصلی از طراحی نقشه چاه ارت میله ای و اجرای آن ، به حداقل رساندن مقاومت بین تاسیسات الکتریکی و زمین است.
این چاه در سیستمهای الکتریکی بهخصوص در ساختمانهای مسکونی، تجاری و صنعتی، نقش حیاتی ایفا میکند. استفاده از چاه ارت میلهای، از تجهیزات حساس و افراد در برابر برقگرفتگی و جریانهای ناخواسته، مانند صاعقه، حفاظت میکند.
مزایای چاه ارت میله ای
- هزینهی کم و اجرای سریع: به دلیل سادگی در طراحی و اجرا، چاههای ارت میلهای در مقایسه با سنقشه چاه ارت میله ایایر روشهای ارت (مانند چاه ارت صفحهای)، هزینههای کمتری دارند.
- کاربرد در شرایط مختلف: چاه ارت میلهای به دلیل انعطافپذیری در طراحی و اجرا، قابلیت استفاده در انواع محیطهای خاکی را دارد.
- کاهش مقاومت اتصال به زمین: طراحی اصولی چاه ارت میلهای باعث میشود مقاومت بین تاسیسات الکتریکی و زمین کاهش یابد و در نتیجه ایمنی بیشتر ایجاد شود.
طراحی چاه ارت میله ای
طراحی چاه ارت میله ای به عوامل مختلفی بستگی دارد و نیازمند دقت در انتخاب مواد و عمق مناسب میلههاست. از آنجایی که عملکرد چاه ارت مستقیماً به سطح تماس الکترود ارت با زمین بستگی دارد، نوع و ساختار زمین نیز باید در طراحی مد نظر قرار گیرد.
- انتخاب مکان مناسب: محلی که برای حفاری و اجرای چاه ارت میلهای انتخاب میشود باید دور از موانع مانند لولههای آب و فاضلاب باشد. همچنین انتخاب منطقهای با رطوبت بالا و خاک نرم میتواند باعث کاهش مقاومت اتصال به زمین شود.
- عمق و قطر چاه: عمق و قطر چاه ارت میلهای باید به گونهای باشد که مقاومت الکتریکی به حداقل برسد. معمولاً عمق چاه بین 1.5 تا 3 متر و قطر آن بین 10 تا 20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود، اما این اندازهها بسته به شرایط خاک میتواند متغیر باشد.
- نوع و طول میله ارت: میله ارت معمولاً از جنس فولاد گالوانیزه انتخاب میشود. طول این میله بسته به نوع خاک و میزان رطوبت متفاوت است، اما معمولاً بین 1.5 تا 3 متر است.
- مواد پر کننده چاه: برای پر کردن فضای خالی بین میله و دیواره چاه، از موادی مانند بنتونیت و خاک رس استفاده میشود. این مواد با خاصیت نگهداری رطوبت، به کاهش مقاومت چاه کمک میکنند.
اجرای چاه ارت میله ای
برای اجرای چاه ارت میله ای ، ملزومات چاه ارت نیاز است و مراحلی که باید بهدقت و مطابق استانداردها انجام شوند به شرح زیر است:
مرحله اول: حفاری چاه
ابتدا محلی مناسب برای حفاری انتخاب و چاه با ابعاد و عمق مورد نظر حفر میشود. معمولاً عمق حفاری در حدود 1.5 تا 3 متر است، اما در صورت نیاز و بسته به شرایط زمین، عمق بیشتری حفر میشود.
مرحله دوم: نصب میله ارت
پس از حفاری چاه، میله ارت با دقت در مرکز چاه قرار میگیرد. میله باید به شکلی نصب شود که کاملاً در خاک قرار گیرد و تماس مستقیم با دیوارهها نداشته باشد.
مرحله سوم: پر کردن چاه
در این مرحله، فضای خالی اطراف میله با موادی مانند بنتونیت، خاک رس یا ترکیبی از خاک و نمک پر میشود. این مواد به حفظ رطوبت چاه و کاهش مقاومت الکتریکی کمک میکنند.
مرحله چهارم: اتصال سیم ارت به میله
در این مرحله، سیم ارت به میله متصل شده و از چاه ارت به تجهیزات الکتریکی هدایت میشود. برای اتصال بهتر و جلوگیری از خوردگی، از جوش احتراقی یا اتصالات مکانیکی مقاوم در برابر زنگ زدگی استفاده میشود.
مرحله پنجم: تست و اندازهگیری مقاومت چاه
پس از اجرای کامل چاه ارت میلهای، مقاومت چاه باید تست شود تا اطمینان حاصل شود که میزان مقاومت در محدوده استاندارد قرار دارد. این تست به کمک دستگاه ارت تستر انجام میشود.
نقشه چاه ارت میله ای
طراحی و اجرای یک نقشه استاندارد چاه ارت میلهای میتواند به بهبود عملکرد و افزایش طول عمر آن کمک کند. نقشه چاه ارت میلهای معمولاً شامل بخشهایی مانند محل دقیق حفر چاه، عمق چاه، نوع و طول میله ارت و محل قرارگیری مواد پر کننده است.
- مشخصات چاه: در نقشه باید مشخصات چاه شامل عمق، قطر و نوع خاک مشخص شود.
- محل نصب میله: محل نصب میله ارت باید دقیقاً در مرکز چاه تعیین شود و فاصله میله تا دیواره چاه نیز در نقشه مشخص باشد.
- مواد پر کننده: در نقشه، نوع و مقدار مواد پر کننده مانند بنتونیت یا خاک رس باید مشخص شود.
- سیستم اتصالات: محل اتصال سیم ارت به میله و نحوه اجرای اتصالات نیز باید در نقشه طراحی شود.
نکات مهم در اجرای چاه ارت میله ای
- توجه به مقاومت خاک: مقاومت خاک عامل تعیینکننده در کاهش مقاومت الکتریکی چاه ارت است. زمینهای مرطوب و نرم معمولاً مقاومت کمتری دارند و نیازی به عمق زیاد ندارند.
- استفاده از مواد مناسب: انتخاب مواد پر کننده مناسب مانند بنتونیت و خاک رس به افزایش تماس الکترود با زمین و حفظ رطوبت کمک میکند و در نتیجه باعث کاهش مقاومت الکتریکی میشود.
- تستهای دورهای: برای اطمینان از عملکرد صحیح چاه ارت، تستهای دورهای با دستگاه ارت تستر انجام شود. این تستها کمک میکنند تا در صورت افزایش مقاومت، مشکل به سرعت شناسایی و برطرف شود.
- استانداردهای ایمنی: رعایت استانداردهای ایمنی و استفاده از تجهیزات مناسب در اجرای چاه ارت میلهای از بروز حوادث و خطرات ناشی از برقگرفتگی جلوگیری میکند.
جمعبندی نقشه چاه ارت میله ای
چاه ارت میله ای یکی از بهترین و کمهزینهترین راهها برای ایجاد سیستم ارتینگ مناسب در ساختمانها و تاسیسات الکتریکی است. با رعایت نکات فنی و اجرای استانداردهای لازم در طراحی و اجرای چاه ارت میلهای، میتوان مقاومت الکتریکی را کاهش داده و ایمنی ساختمان و تجهیزات ارتینگ را بهبود بخشید.