در دنیای امروز که تجهیزات الکترونیکی، صنعتی و ساختمانی روز به روز پیچیدهتر میشوند، داشتن یک سیستم ارتینگ استاندارد دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. یکی از روشهای محبوب و پرکاربرد در ارتینگ، نصب چاه ارت سطحی است؛ روشی که بهخصوص در مناطقی با سطح آب زیرزمینی بالا یا سنگی بودن زمین بسیار کارآمد است.
اما روش اجرای ارت سطحی چه تفاوتهایی با چاه ارت عمیق دارد؟ نحوه اجرای چاه ارت سطحی دقیقاً چگونه است؟ چه تجهیزاتی نیاز دارد؟ و چطور میتوان یک اجرای اصولی و ایمن داشت؟
در این مقاله جامع، قرار است به همه این سؤالات پاسخ دهیم، از تجربههای اجرایی بگوییم، نکات مهم را با شما در میان بگذاریم و در پایان، شما را آماده کنیم تا بهترین تجهیزات ارتینگ را از فروشگاه ما انتخاب و تهیه کنید.
چاه ارت سطحی چیست و چه زمانی استفاده میشود؟
چاه ارت سطحی، همانطور که از نامش پیداست، نوعی سیستم ارتینگ است که در آن از حفر چاه عمیق خبری نیست. در این روش، شبکهای از سیمهای مسی یا تسمههای گالوانیزه روی سطح زمین یا در عمق کمی (معمولاً کمتر از ۱ متر) قرار میگیرند و با مواد رسانا مانند بنتونیت یا خاک کربنات سدیم پوشانده میشوند.
این روش معمولاً در مکانهایی کاربرد دارد که:
- فضای کافی برای اجرای سطحی وجود دارد.
- خاک شرایط مناسبی دارد (مقاومت ویژه پایین).
- امکان حفر چاه عمیق وجود ندارد یا هزینه آن زیاد است.
نحوه اجرای چاه ارت سطحی به زبان ساده
اگر قصد دارید یک چاه ارت سطحی راهاندازی کنید، حتماً باید مراحل زیر را با دقت طی کنید. توجه کنید که هر اشتباه کوچکی میتواند روی مقاومت نهایی و عملکرد سیستم تأثیر منفی بگذارد.
1. انتخاب محل مناسب
محل نصب باید باز، بدون رفتوآمد زیاد، دور از کابلهای برق و دارای خاک مناسب (ترجیحاً رسی و مرطوب) باشد.
2. آمادهسازی زمین
باید سطح زمین را حفر کنید (عمق ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر کافیست) و فضایی به شکل مربع یا مستطیل ایجاد نمایید.
3. نصب شبکه هادی
در این مرحله از سیم مسی لخت یا تسمه گالوانیزه استفاده میشود. آنها را به شکل شبکهای در زمین قرار میدهیم. برای اتصال قطعات، جوش انفجاری یا کلمپهای ارت مخصوص استفاده میشود.
4. استفاده از مواد پرکننده (بنتونیت یا ذغال)
این مواد باعث کاهش مقاومت الکتریکی میشوند. روی سیمها یا تسمهها یک لایه از این مواد میریزیم.
5. اندازهگیری مقاومت زمین
با دستگاه ارتتستر، مقاومت نهایی باید اندازهگیری شود. مقدار ایدهآل کمتر از ۲ اهم است.
6. اتصال به تابلو برق یا تجهیزات
در نهایت، شبکه ارت از طریق هادی اصلی به تابلوی برق یا سایر تجهیزات متصل میشود.
مزایای اجرای ارت سطحی
اجرای ارت سطحی مزایای زیادی دارد که در برخی پروژهها آن را به گزینهای برتر نسبت به چاه عمیق تبدیل میکند:
- هزینه پایینتر نسبت به چاه ارت عمیق
- اجرا سریعتر و سادهتر
- مناسب برای مناطق مرطوب یا با سطح آب بالا
- نیاز به تجهیزات حفاری کمتر
- قابلیت توسعهپذیری آسان در آینده
تفاوت نصب چاه ارت سطحی با چاه ارت عمیق
مورد مقایسه |
چاه ارت سطحی |
چاه ارت عمیق |
عمق |
حدود 50 تا 70 سانتیمتر |
بیش از 6 متر |
نیاز به فضای افقی |
زیاد |
کم |
هزینه حفاری |
کم |
زیاد |
مقاومت زمین |
بسته به کیفیت خاک |
معمولاً پایدارتر |
نگهداری |
آسان |
دشوارتر |

تجربه اجرایی از نصب چاه ارت سطحی در یک پروژه واقعی
در پروژهای که اخیراً در شمال کشور انجام دادیم، به دلیل بالا بودن سطح آب زیرزمینی، امکان حفر چاه عمیق وجود نداشت. تصمیم گرفتیم از روش اجرای ارت سطحی استفاده کنیم.
با توجه به خاک رسی منطقه، ابتدا زمینی به مساحت ۳ در ۳ متر را با عمق ۶۰ سانتیمتر حفر کردیم. از تسمه مسی با سطح مقطع 30×3 میلیمتر استفاده شد و تمام اتصالات با جوش احتراقی انجام گرفت. سپس بنتونیت فعالشده روی آن ریخته شد و پس از تست، مقاومت نهایی برابر با 1.3 اهم بهدست آمد.
در این پروژه، بهوضوح مشخص شد که اگر نحوه اجرای چاه ارت سطحی درست و اصولی انجام شود، عملکرد آن چیزی از چاههای عمیق کم ندارد.
چرا انتخاب محصولات باکیفیت در اجرای ارت سطحی اهمیت دارد؟
فرقی نمیکند که کدام روش اجرای ارت سطحی را انتخاب میکنید؛ کیفیت تجهیزات حرف اول را میزند. تسمه بیکیفیت، سیم اکسیده، یا جوش غیر استاندارد میتواند به راحتی عملکرد سیستم را مختل کند. فروشگاه ما با ارائه تجهیزات اصل، تضمینی و دارای تاییدیه، خیال شما را از این بابت راحت میکند.
پاسخ به سوالات متداول کاربران درباره چاه ارت سطحی
در طول مشاورههایی که با مشتریان داشتیم، متوجه شدیم سوالاتی بارها تکرار میشوند. در ادامه به پرمخاطبترین آنها پاسخ دادهایم تا همه ابهامات برایتان برطرف شود:
1. چاه ارت سطحی برای چه ساختمانهایی مناسب است؟
برای ساختمانهای ویلایی، کارگاههای صنعتی، کارخانهها و حتی سایتهای مخابراتی که فضای باز اطراف دارند، اجرای ارت سطحی گزینهای بسیار اقتصادی و کارآمد است.
2. اگر زمین سنگی باشد، میتوان از چاه ارت سطحی استفاده کرد؟
خیر. در زمینهایی با سنگ زیاد، عملاً اتصال با خاک انجام نمیشود. در این موارد باید از چاه ارت عمیق یا ترکیبی استفاده کرد.
3. آیا استفاده از بنتونیت ضروری است؟
استفاده از بنتونیت به شدت توصیه میشود چون مقاومت الکتریکی خاک را کاهش میدهد. بدون آن، بهخصوص در خاکهای خشک یا آهکی، مقاومت زمین بسیار بالا خواهد رفت.
4. مقدار مجاز مقاومت زمین برای ارت چقدر است؟
برای تأسیسات برقی، حداکثر مقاومت مجاز ۲ اهم است. اما در محیطهای حساستر مثل دیتاسنترها، این عدد باید حتی کمتر هم باشد (حدود ۱ اهم).
نکات حرفهای برای نصب بدون خطا
در طول سالها اجرای پروژههای مختلف، به یکسری نکات کلیدی رسیدیم که رعایت آنها باعث موفقیت پروژه میشود. در ادامه، این نکات را با شما به اشتراک میگذاریم:
- همیشه قبل از شروع کار، مقاومت مخصوص خاک را اندازهگیری کنید. این کار باعث میشود دقیقترین روش ارتینگ را انتخاب کنید.
- اتصالات را با جوش احتراقی انجام دهید. استفاده از بست و پیچ به مرور زمان مقاومت بالا میبرد.
- از سیم یا تسمه با سطح مقطع بالا استفاده کنید. ضخامت سیمها نباید صرفاً بر اساس قیمت انتخاب شوند.
- محل نصب را مرطوب نگه دارید. یکی از رازهای کاهش مقاومت زمین، رطوبت خاک است. میتوانید از لولههای سوراخدار هم استفاده کنید تا رطوبت حفظ شود.
- بعد از هر بار بارندگی، تست مقاومت زمین را تکرار کنید. این تستها نشان میدهد عملکرد ارتینگ شما در وضعیتهای مختلف چگونه است.

مشکلات رایج در اجرای ارت سطحی و راهحل آنها
مشکل |
علت احتمالی |
راهحل |
مقاومت بالا حتی پس از نصب |
خاک خشک یا ترکیب نامناسب مواد |
استفاده از بنتونیت و نمنگهداشتن منطقه |
خوردگی تسمههای مسی |
استفاده از مواد غیرمقاوم در برابر رطوبت |
روکشدار کردن تسمهها یا استفاده از گالوانیزه با کیفیت |
اتصال غیراستاندارد |
بستن با پیچ یا جوش ضعیف |
استفاده از جوش احتراقی و تست پیوستگی اتصال |
راهنمای خرید تجهیزات برای نصب چاه ارت سطحی
برای اجرای درست چاه ارت سطحی، به تجهیزات استاندارد و با کیفیت نیاز دارید. در فروشگاه سرزمین مس و یا دنیای مس ، تمامی این موارد با گارانتی، مشاوره فنی رایگان و پشتیبانی ارائه میشوند:
تسمه مسی و گالوانیزه در ابعاد مختلف
سیم مسی لخت ارت
کلمپ اتصال ارت
پودر جوش احتراقی (کدولد)
مواد پرکننده مثل بنتونیت، ذغال فعال و نمک مخصوص
تابلو چاه ارت
دستگاه تستر ارتینگ
همچنین اگر در انتخاب تردید دارید، میتوانید از مشاوره رایگان مهندسان ما استفاده کنید. کافی است با ما به شماره ۰۹۱۲۹۵۸۵۸۲۹ تماس بگیرید.
چرا باید همین حالا برای اجرای ارت سطحی اقدام کنید؟
داشتن ارتینگ درست و استاندارد یعنی آسودگی خاطر از خطر برقگرفتگی، حفاظت از تجهیزات گرانقیمت و رعایت کامل اصول ایمنی. با اجرای ارت سطحی، شما میتوانید با هزینهای مقرون بهصرفه، بالاترین سطح امنیت الکتریکی را داشته باشید.
اگر این مقاله را تا اینجا مطالعه کردید، یعنی دغدغه ارتینگ دارید. ما اینجاییم تا این دغدغه را به بهترین شکل ممکن برایتان حل کنیم. با ما تماس بگیرید، مشاوره بگیرید و با خیال راحت تجهیزات با کیفیت را با تضمین تهیه کنید.