اگر در حوزه برق، الکترونیک، ارتینگ یا حتی ساخت‌وساز صنعتی فعالیت می‌کنید، حتماً نام جوش اگزوترمیک یا همان جوش کدولد (Cadweld) را شنیده اید. این روش اتصال که در دنیا به عنوان یکی از مطمئن‌ترین روش‌های جوشکاری شناخته می‌شود، در ایران هم روزبه‌روز محبوب‌تر می‌شود؛ خصوصاً در پروژه‌هایی که ایمنی و طول عمر سیستم اهمیت حیاتی دارد.

در این مقاله از سرزمین مس، قرار است به زبان ساده و در عین حال تخصصی، همه چیز درباره جوش اگزوترمیک را بررسی کنیم:

• جوش اگزوترمیک چیست و چه تفاوتی با جوش‌های معمولی دارد؟
• چرا به آن جوش احتراقی یا جوش کدولد هم می‌گویند؟
• مراحل انجام جوش اگزوترمیک چگونه است؟
• چه مزایا و معایبی دارد؟
• آموزش و نکات ایمنی این روش چیست؟
• و در نهایت چرا باید از محصولات اورجینال برای این کار استفاده کنیم؟

اگر قصد خرید یا آموزش این تکنیک را دارید، پیشنهاد می‌کنم تا انتهای مقاله همراه باشید.

جوش اگزوترمیک چیست؟

جوش اگزوترمیک (Exothermic Welding) یک فرآیند اتصال دائم است که از واکنش شیمیایی گرمازا (احتراقی) بین پودر مخصوص مس و آلومینیوم استفاده می‌کند. در این روش، گرمای حاصل از واکنش شیمیایی، فلزات مورد نظر (معمولاً مس یا فولاد) را به هم ذوب کرده و یک اتصال یکپارچه و دائمی ایجاد می‌کند.

به زبان ساده:
این جوش نه با برق انجام می‌شود و نه با گاز، بلکه با یک واکنش شیمیایی احتراقی ایجاد می‌شود. به همین دلیل گاهی به آن جوش احتراقی می‌گویند.

در دنیا این روش بیشتر با نام تجاری Cadweld (کدولد) شناخته می‌شود که برند آمریکایی ERICO آن را معرفی کرده است.

چرا جوش اگزوترمیک در ارتینگ مهم است؟

سیستم ارتینگ قلب تپنده حفاظت الکتریکی است. اگر اتصالات ارتینگ به‌درستی انجام نشوند، کل سیستم بی‌ارزش خواهد شد. حالا تصور کنید برای اتصال سیم مسی به صفحه مسی یا به میله ارت، به جای استفاده از بست‌های مکانیکی که ممکن است در طول زمان شل شوند یا زنگ بزنند، از جوش اگزوترمیک استفاده کنیم.

مزایا در ارتینگ:

• دوام بالا: اتصال شیمیایی ایجاد شده، یکپارچه و دائمی است.
• مقاومت در برابر خوردگی: چون ساختار اتصال شبیه خود فلز می‌شود، زنگ نمی‌زند.
• مقاومت الکتریکی بسیار پایین: برخلاف اتصالات مکانیکی، هیچ افت اهمی وجود ندارد.
• ایمنی بیشتر: در برابر جریان‌های نشتی و صاعقه عملکرد مطمئن‌تری دارد.

تفاوت جوش اگزوترمیک با روش‌های دیگر

برای درک بهتر ارزش این روش، اجازه بدهید آن را با چند روش رایج مقایسه کنیم:

1. بست مکانیکی یا پیچ و مهره‌ای
   • ارزان و سریع نصب می‌شوند، اما در طول زمان شل می‌شوند.
   • مقاومت الکتریکی‌شان بالاتر از جوش اگزوترمیک است.
2. جوش قوسی یا برقی
   • نیاز به برق و تجهیزات دارد.
   • در محل پروژه به‌سختی اجرا می‌شود.
   • در ارتینگ معمولاً توصیه نمی‌شود چون ممکن است ساختار کریستالی مس را ضعیف کند.
3. جوش اگزوترمیک (کدولد)
   • نیاز به برق ندارد.
   • قابل حمل و اجرای آسان در هر شرایطی دارد.
   • اتصال دائمی و مطمئن ایجاد می‌کند.

سال گذشته در یکی از پروژه‌های بزرگ صنعتی که تیم ما در آن مشغول بود، کارفرما تاکید زیادی روی کیفیت سیستم ارتینگ داشت. ابتدا بحث بر سر استفاده از بست‌های برنجی بود، اما پس از مشورت و ارائه نمونه اتصال جوش ، تصمیم نهایی تغییر کرد.

جالب است بدانید بعد از گذشت یک سال، زمانی که بازدید دوره‌ای داشتیم، اتصالات مکانیکی که در بخش‌های دیگر استفاده شده بودند، دچار زنگ‌زدگی و افت کیفیت شده بودند، اما اتصالات اگزوترمیک همچنان کاملاً سالم و بدون تغییر باقی مانده بودند. 

آموزش جوش اگزوترمیک 

اگر به دنبال آموزش این نوع جوش  هستید، باید بدانید که این کار چند مرحله ساده دارد، اما نیازمند دقت و رعایت ایمنی است:

1. آماده‌سازی قطعات
   • سطح مس یا فولاد باید تمیز و بدون زنگ‌زدگی باشد.
   • هرگونه چربی یا گرد و غبار باید پاک شود.
2. قرار دادن قالب گرافیتی
   • برای هر نوع اتصال (سیم  مسی به سیم، سیم به میله ارت، سیم به صفحه مسی و…) قالب مخصوص وجود دارد.
   • قالب باید خشک و بدون رطوبت باشد.
3. ریختن پودر جوش و شروع واکنش
   • پودر مخصوص جوش اگزوترمیک در محفظه قالب ریخته می‌شود.
   • با جرقه یا فتیله مخصوص، واکنش شیمیایی آغاز می‌شود.
4. ایجاد اتصال
   • در چند ثانیه، پودر ذوب شده و قطعات را به هم جوش می‌دهد.
   • پس از سرد شدن، قالب باز می‌شود و اتصال آماده است.

نکته مهم: ایمنی در این مرحله بسیار اهمیت دارد، چون واکنش شیمیایی حرارت بسیار بالایی ایجاد می‌کند. استفاده از دستکش، عینک و لباس کار ضروری است.

مزایای کلیدی جوش اگزوترمیک

حالا که با مراحل کار آشنا شدید، بیایید دقیق‌تر ببینیم چرا این روش این‌قدر محبوب شده است.

1. اتصال دائمی و مطمئن
   جوش اگزوترمیک یک اتصال فلز به فلز ایجاد می‌کند. به همین دلیل، برخلاف بست‌های مکانیکی، هیچ‌وقت شل یا باز نمی‌شود.
2. مقاومت مکانیکی بالا
   اتصال به‌وجود آمده تقریباً به اندازه خود هادی مسی یا فولادی استحکام دارد. این یعنی در برابر ضربه و فشار، آسیبی نمی‌بیند.
3. رسانایی الکتریکی عالی
   در سیستم ارتینگ، کوچک‌ترین افزایش مقاومت الکتریکی می‌تواند خطرناک باشد. جوش اگزوترمیک کمترین مقاومت اهمی را در میان روش‌های اتصال دارد.
4. مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی
   چون ماهیت اتصال مشابه خود فلز است، در طول زمان دچار خوردگی نمی‌شود. همین ویژگی باعث می‌شود برای پروژه‌های بلندمدت بهترین انتخاب باشد.
5. عدم نیاز به منبع انرژی خارجی
   برای اجرای جوش اگزوترمیک به برق یا گاز نیاز ندارید؛ تنها یک فتیله یا جرقه کوچک کافی است.

سوالات متداول درباره جوش اگزوترمیک (FAQ)

۱. جوش اگزوترمیک همان جوش کدولد است؟

بله. در واقع کدولد (Cadweld) نام تجاری این روش است که توسط شرکت ERICO معرفی شد. در ایران هم معمولاً به آن جوش اگزوترمیک یا جوش احتراقی می‌گویند.

۲. آیا جوش اگزوترمیک خطرناک است؟

اگر نکات ایمنی رعایت شود، خیر. تنها نکته این است که واکنش شیمیایی دمایی بالای ۱۲۰۰ درجه سانتی‌گراد تولید می‌کند. بنابراین باید از دستکش، عینک و لباس ایمنی استفاده کنید.

۳. آیا می‌توان این جوش را در فضای باز انجام داد؟

بله، حتی یکی از مزایای آن همین است. جوش اگزوترمیک به برق نیاز ندارد و می‌توان آن را در هر شرایطی (فضای باز، پروژه‌های صحرایی و حتی در باران ملایم) انجام داد، به شرطی که قالب خشک باشد.

۴. پودر جوش  از چه چیزی ساخته شده است؟

این پودر معمولاً ترکیبی از اکسید مس و پودر آلومینیوم است. واکنش بین این دو ماده باعث تولید گرما و ذوب شدن مس می‌شود.

۵. آیا استفاده از محصولات غیر اورجینال مشکلی دارد؟

بله، متاسفانه برخی پودرهای تقلبی یا بی‌کیفیت در بازار وجود دارند که یا اتصال ضعیف ایجاد می‌کنند یا در زمان واکنش ناایمن هستند. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم همیشه از فروشندگان معتبر مانند سرزمین مس خرید کنید.

اهمیت انتخاب برند و فروشنده معتبر

یکی از دغدغه‌های مهندسان در پروژه‌ها، کیفیت تجهیزات است. قالب‌های گرافیتی، پودر جوش و لوازم جانبی باید استاندارد باشند. استفاده از محصولات بی‌کیفیت ممکن است باعث شود اتصال کامل شکل نگیرد یا در طول زمان دچار ترک شود.

فروشگاه سرزمین مس به عنوان یک تامین‌کننده معتبر در ایران، محصولات اورجینال جوش را ارائه می‌دهد. علاوه بر آن، تیم پشتیبانی می‌تواند شما را در انتخاب درست قالب و پودر مناسب برای پروژه‌تان راهنمایی کند.

مقایسه کوتاه بین برندهای موجود

در بازار ایران بیشتر دو نوع محصول دیده می‌شود:

• برندهای وارداتی (مثل ERICO یا Furse): کیفیت بالا، اما قیمت بیشتر.
• برندهای داخلی معتبر: کیفیت قابل قبول و اقتصادی‌تر.

انتخاب بین این‌ها بستگی به پروژه شما دارد. اگر پروژه حیاتی و بلندمدت است، پیشنهاد می‌کنیم حتماً به سراغ برندهای اورجینال بروید.

نکات ایمنی در آموزش جوش 

حتماً به این موارد توجه کنید:

• قالب گرافیتی همیشه باید خشک باشد. رطوبت باعث انفجار کوچک و خطرناک می‌شود.
• هرگز پودر را بدون عینک و دستکش باز نکنید.
• بعد از پایان واکنش، حداقل ۳۰ ثانیه صبر کنید تا قالب سرد شود.

جمع‌بندی

جوش اگزوترمیک یا همان جوش کدولد، یکی از مطمئن‌ترین و ماندگارترین روش‌های اتصال در صنعت برق و ارتینگ است. این روش نه تنها مقاومت الکتریکی بسیار پایینی دارد، بلکه در برابر خوردگی و گذر زمان نیز کاملاً مقاوم است.

اگر به دنبال یک سیستم ارتینگ ایمن، استاندارد و طولانی‌مدت هستید، حتماً از جوش اگزوترمیک استفاده کنید.

برای خرید قالب‌های گرافیتی، پودر جوش اگزوترمیک و دریافت مشاوره تخصصی، کافیست به وب‌سایت سرزمین مس  و  دنیای مس مراجعه کنید. این مجموعه با ارائه محصولات اورجینال و خدمات پشتیبانی حرفه‌ای، همراه مطمئن شما در پروژه‌های صنعتی و ساختمانی خواهد بود.