وقتی صحبت از ایمنی ساختمان‌ها و تجهیزات حساس در برابر صاعقه می‌شود، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید در نظر گرفته شود شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر است. در واقع، این پارامتر مشخص می‌کند که یک صاعقه‌گیر تا چه اندازه توانایی دارد از فضای اطراف خود در خطر برخورد مستقیم صاعقه محافظت کند. در این مقاله از سرزمین مس به بررسی جزئیات فنی، استانداردها و نکات اجرایی مربوط به شعاع پوشش صاعقه‌گیر و حداکثر شعاع صاعقه‌گیر می‌پردازیم.
شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر به زبان ساده محدوده‌ای است که یک صاعقه‌گیر می‌تواند در برابر اصابت صاعقه پوشش دهد. این شعاع معمولاً به‌صورت یک نیم‌کره یا مخروط فرض می‌شود که رأس آن نوک صاعقه‌گیر و قاعده آن بر روی سطح زمین یا سقف ساختمان قرار دارد. هرچه شعاع پوشش صاعقه‌گیر بیشتر باشد، تعداد و مساحت سازه‌هایی که در محدوده ایمن قرار می‌گیرند افزایش می‌یابد.
یکی از اشتباهات رایج در طراحی سیستم حفاظت در برابر صاعقه، نادیده گرفتن شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر است. بسیاری تصور می‌کنند صرفاً نصب یک صاعقه‌گیر روی بام کافی است، اما در عمل اگر محدوده حفاظتی به‌درستی محاسبه نشود، بخش‌هایی از ساختمان یا تأسیسات بیرون از شعاع پوشش قرار می‌گیرند و همچنان در معرض خطر خواهند بود. به همین دلیل استانداردهای بین‌المللی مانند IEC 62305 و NFPA 780 به‌طور دقیق دستورالعمل‌هایی برای محاسبه شعاع پوشش صاعقه‌گیر ارائه کرده‌اند.
محاسبه شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر بر اساس ارتفاع میله صاعقه‌گیر، نوع سیستم حفاظت و کلاس حفاظتی انجام می‌شود. به‌طور کلی:
این مقادیر بسته به نوع صاعقه‌گیر و شرایط نصب متغیر است و باید توسط مهندس طراح به‌طور دقیق محاسبه شود.
یکی از سؤالات پرتکرار کاربران این است: حداکثر شعاع صاعقه‌گیر چقدر است؟
واقعیت این است که هیچ صاعقه‌گیری نمی‌تواند محدوده‌ای بی‌نهایت وسیع را پوشش دهد. حتی پیشرفته‌ترین صاعقه‌گیرهای فعال هم محدودیت دارند. طبق استاندارد IEC 62305، حداکثر شعاع حفاظتی یک صاعقه‌گیر فعال ممکن است بین ۶۰ تا ۱۲۰ متر باشد، در حالی که صاعقه‌گیرهای ساده معمولاً شعاعی کمتر از ۳۰ تا ۵۰ متر دارند. بنابراین انتخاب صاعقه‌گیر باید متناسب با ارتفاع ساختمان و سطح حفاظتی مورد نیاز انجام شود.
در پروژه‌های اجرایی که تیم سرزمین مس انجام داده است، بارها دیده‌ایم که کارفرما تنها به ارتفاع صاعقه‌گیر توجه کرده و تصور داشته هرچه بلندتر باشد بهتر است. اما در عمل، گاهی چند صاعقه‌گیر با ارتفاع کمتر و شعاع پوشش متناسب، نتیجه بسیار مطمئن‌تری ایجاد می‌کند. به‌خصوص در برج‌های مسکونی یا صنعتی که دارای تجهیزات روی بام (مانند چیلر یا دکل مخابراتی) هستند، طراحی درست شعاع حفاظتی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
در بخش قبلی با مفاهیم پایه‌ای مثل شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر، اهمیت آن در حفاظت ساختمان‌ها و محدوده‌های تقریبی شعاع پوشش آشنا شدیم. حالا وقت آن است که کمی عمیق‌تر به روش‌های محاسبه، استانداردهای جهانی و نکات اجرایی بپردازیم.
برای محاسبه دقیق شعاع پوشش صاعقه‌گیر چند روش مختلف وجود دارد که مهندسان برق و طراحان سیستم‌های ارتینگ و صاعقه‌گیر از آنها استفاده می‌کنند:
در این روش زاویه‌ای مشخص از رأس صاعقه‌گیر در نظر گرفته می‌شود (معمولاً بین ۳۰ تا ۴۵ درجه) و هر نقطه‌ای که در داخل این زاویه قرار بگیرد در منطقه حفاظت محسوب می‌شود. این روش بیشتر برای ساختمان‌های کوتاه و صاعقه‌گیرهای با ارتفاع کم کاربرد دارد.
یکی از دقیق‌ترین روش‌هاست که بر اساس آن، یک کره فرضی با شعاع مشخص (وابسته به سطح حفاظت I تا IV) روی سازه غلتانده می‌شود. هر نقطه‌ای که با این کره برخورد کند نیاز به حفاظت دارد. این روش در استاندارد IEC 62305 به‌عنوان روش مرجع معرفی شده است.
در این روش برای سازه‌های بزرگ و بام‌های وسیع، از شبکه‌ای از هادی‌ها و صاعقه‌گیرها استفاده می‌شود تا تمام سطح در یک مش حفاظتی قرار گیرد. این روش بیشتر در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارد.
اگرچه استانداردها محدوده‌های مشخصی را تعریف کرده‌اند، اما چند عامل مهم می‌توانند روی حداکثر شعاع صاعقه‌گیر اثرگذار باشند:
بسیاری از کاربران در زمان خرید از ما می‌پرسند: تفاوت شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر ساده با فعال چیست؟
حتی اگر بهترین صاعقه‌گیر با بیشترین شعاع حفاظتی را خریداری کنید، در صورتی که نصب اصولی نباشد عملاً سیستم حفاظتی بی‌اثر خواهد بود. برخی از نکات مهم عبارتند از:
۱. آیا یک صاعقه‌گیر می‌تواند کل ساختمان را پوشش دهد؟
بستگی به ارتفاع و نوع صاعقه‌گیر دارد. در ساختمان‌های کوچک بله، اما در برج‌های بزرگ معمولاً به چند صاعقه‌گیر نیاز است.
۲. حداکثر شعاع صاعقه‌گیر فعال چقدر است؟
طبق استانداردها بین ۶۰ تا ۱۲۰ متر، البته در شرایط واقعی کمی کمتر.
۳. اگر بخشی از ساختمان خارج از شعاع پوشش باشد چه اتفاقی می‌افتد؟
آن بخش همچنان در معرض اصابت مستقیم صاعقه خواهد بود و باید یا صاعقه‌گیر اضافه شود یا سیستم بازطراحی شود.
دانستیم که شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر یکی از مهم‌ترین فاکتورها در طراحی سیستم‌های حفاظت در برابر صاعقه است. محاسبه صحیح شعاع پوشش صاعقه‌گیر و توجه به حداکثر شعاع صاعقه‌گیر می‌تواند از خسارت‌های سنگین به ساختمان‌ها، تجهیزات صنعتی و حتی جان افراد جلوگیری کند.
در سرزمین مس ما علاوه بر ارائه تجهیزات ارتینگ و صاعقه‌گیر، خدمات مشاوره و طراحی تخصصی هم داریم تا مطمئن شوید که سازه شما تحت پوشش کامل قرار گرفته است. اگر نیاز به انتخاب صاعقه‌گیر مناسب دارید یا می‌خواهید شعاع پوشش ساختمان خود را دقیق محاسبه کنید، کافی است با کارشناسان ما در سرزمین مس و یا دنیای مس تماس بگیرید.
چاه ارت یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های برقی است که برای ایمنی و حفاظت در برابر خطرات برق‌گرفتگی طراحی شده است. این سیستم، جریان‌های اضافی الکتریکی را به زمین هدایت می‌کند تا از بروز خطرات جدی جلوگیری شود. به‌ویژه […]
در سیستم‌های پشتیبان برق (UPS و ژنراتور) طراحی صحیح ارتینگ (earthing/grounding) نقش حیاتی در ایمنی پرسنل، حفاظت تجهیزات و کاهش اثرات خطاهای زمین‌سازی (ground faults) دارد. در این مقاله به‌صورت علمی و عملی بررسی می‌کنیم که ارتینگ UPS و ارتینگ […]
اگر ساکن کرج هستید و به دنبال خرید لوازم چاه ارت کرج با قیمت مناسب و کیفیت تضمین‌شده می‌گردین، احتمالاً نام فروشگاه‌های تهران مخصوصاً لاله‌زار به گوشتان خورده است. واقعیت این است که نزدیکی تهران به کرج، تنوع محصولات و […]
برج‌ها و سازه‌های بلند به دلیل ارتفاع زیادشان، همیشه در معرض بیشترین خطر برخورد صاعقه قرار دارند. در واقع هرچه ارتفاع یک ساختمان بیشتر باشد، احتمال اصابت صاعقه نیز افزایش می‌یابد. به همین دلیل، انتخاب و نصب صاعقه‌گیر مناسب برای […]
وقتی صحبت از ایمنی ساختمان‌ها و تجهیزات حساس در برابر صاعقه می‌شود، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که باید در نظر گرفته شود شعاع حفاظتی صاعقه‌گیر است. در واقع، این پارامتر مشخص می‌کند که یک صاعقه‌گیر تا چه اندازه توانایی دارد […]
سرزمین مس مفتخر به بیش از 10 سال تجربه و خدمت در ارائه‌ی انواع تجهیزات و ملزومات چاه ارت، صاعقه‌گیر، میله ارت، جوش کدولد و انواع بنتونیت با بهترین قیمت می‌باشد.
ما قصد داریم با ارائه‌ی محصولات کاربردی مسی و آخرین قیمت روز بازار در خریدی مطمئن و آسان خدمتگزار شما باشیم. سرزمین مس با گرد هم آوردن متخصصان و فروش ابزارآلات صنعتی و کارگاهی به صورت اینترنتی راهی بسیار کم‌هزینه، آسان، مطمئن و بدون اتلاف وقت را برای شما به ارمغان آورده است. امیدواریم به یاری خدا و همراهی شما عزیزان، بیش از پیش پاسخگوی نیازهای هموطنان گرامی باشیم.
تهران لاله زار جنوبی کوچه ی باربد پلاک 9
coppersland.adm@gmail.com
طراحی و سئو سایت توسط آژانس دیجیتال مارکتینگ ایان
